Προβιοτικά σε παιδιά και εφήβους
Προβιοτικά είναι ζωντανοί μικρο-οργανισμοί που δρουν ευεργετικά στον ξενιστή (ανθρωπο/φορέα), βελτιώνοντας τη μικροβιακή ισορροπία της εντερικής χλωρίδας. Χαρακτηριστικοί αντιπρόσωποι είναι οι γαλακτοβάκιλλοι, τα bifido-βακτηριοειδή, οι εντερόκοκκοι και οι στρεπτόκοκκοι. Οι μικρο-οργανισμοί αυτοί συνήθως βρίσκονται στο γιαούρτι και σε άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα που υφίστανται ζύμωση.
To 1910, ο Ρώσος Νομπελίστας Metchnicoff παρατήρησε και κατέγραψε ότι η καλή υγεία και μακροζωία ορισμένων Βουλγάρων χωρικών, οφειλόταν στην κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων που περιείχαν γαλακτοβάκιλλους. Η ιδέα και η φιλοσοφία των προβιοτικών στηρίζεται στις λειτουργίες και την ισορροπία της εντερικής χλωρίδας.
Η εντερική χλωρίδα αποτελεί ένα πολύπλοκο μικροβιακό οικοσύστημα, με ξεχωριστή βιοποικιλότητα και σημαντική βιολογική δράση. Τα 2/3 του αμυντικού συστήματος ευρίσκονται στο λεπτό έντερο και η παρουσία μεγάλου αριθμού βακτηριδίων σε αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια σημαντική ανοσολογική πρόκληση.
Στις αναπτυγμένες χώρες, οι νέες τεχνικές στον τοκετό και η καλή περιγεννητική φροντίδα, ελαττώνουν σημαντικά την έκθεση σε βακτηρίδια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επιβράδυνση της εγκατάστασης μιας προστατευτικής και λειτουργικής χλωρίδας.
Στις αναπτυσσόμενες χώρες, η σημαντική και ανεξέλεγκτη έκθεση σε παράγοντες του περιβάλλοντος οδηγούν σε ασταθή αποικισμό, με αποτέλεσμα τις λοιμώξεις. Ο καλύτερος τρόπος να αναπτυχθεί αποτελεσματική άμυνα στο νεογέννητο, είναι μέσω του μητρικού θηλασμού, πολιτική σημαντική στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Ο άσηπτος εντερικός σωλήνας του εμβρύου αποικίζεται ταχύτατα μετά τον τοκετό με στοιχεία του κόλπου ή του εντέρου της μητέρας. Με την επίδραση της τροφής η σύνθεση μεταβάλλεται. Στα βρέφη που θηλάζουν επικρατούν τα δισχιδή βακτηρίδια (bifidus). Σ’ εκείνα που δεν θηλάζουν, η χλωρίδα είναι ποικιλόμορφη. Μετά τον 6ο μήνα παρατηρείται αναερόβιος πληθυσμός, παρεμφερής με το μικροβιακό πληθυσμό των ενηλίκων.
Υπάρχει πεποίθηση ότι ποικίλα μικροβιακά στελέχη έχουν και ευεργετική και βλαπτική επίδραση. Είναι πράγματι περίεργο πως ξενιστής (φορέας/άνθρωπος), μικρόβια εχθροί αλλά και μικρόβια ευεργέτες, έχουν μια ιδιόρρυθμη αλλά αρμονική συμβίωση μέχρις ότου αναγνωρισθούν μεταξύ τους. Είναι επίσης θαυμαστό να σκεφθεί κανείς, κάτω από ποιες συνθήκες και μηχανισμούς, μικρόβια εχθροί μετατρέπονται σε μικρόβια ευεργέτες ή και το αντίθετο.
Δεν υπάρχει, όμως, αμφιβολία, ότι ο καθένας από εμάς έχει ως παρακαταθήκη την αποκλειστική, ανθεκτική και πολύ πλούσια χλωρίδα του, που περιέχει >500 είδη μικροοργανισμών. Τεκμηριωμένα ευεργετικές ιδιότητες έχουν τα bifidus και οι γαλακτοβάκιλλοι.
Μεγαλύτερος ποσοτικά μικροβιακός αποικισμός απαντάται στο παχύ έντερο. Το pH του στομάχου, η χολή, τα παγκρεατικά ένζυμα και η ταχύτητα μεταφοράς από το παχύ έντερο περιορίζουν την ανάπτυξη μικροβίων στο ανώτερο τμήμα του πεπτικού.
Το μητρικό γάλα περιέχει στοιχεία τα οποία συμβάλλουν στην ανάπτυξη bifidus και γαλακτοβάκιλλων στο έντερο και φαίνεται ότι αποτελεί πρεβιοτικό παράγοντα. Αυτό είναι αξιόλογο, διότι η ανάπτυξη και η παρουσία τέτοιων βακτηριδίων στο έντερο συνδέεται με σημαντικές μεταβολικές, ενζυμικές και ανοσολογικές αντιδράσεις. Τα συγκεκριμένα βακτηρίδια έχουν ιδιότητες και χαρακτηριστικά προβιοτικών.